Arhivistički normirani zapis za pravna i fizička lica i porodice – prema međunarodnom standardu – ISAAR (CPF)
Normirani arhivistički zapis za stvaraoca – LUKA BAR (LB BAR)
PODRUČJE IDENTITETA
5.1 Vrsta stvaraoca | pravno lice | |
5.1.2 Normirani oblik(ci) imena/naziva | Luka Bar | |
5.1.3 Uporedni oblici imena/ naziva | RO Luka Bar AD Luka Bar |
5.2 PODRUČNI OPIS
5. Vrijeme djelovanja | 1906 – dalje | |
5.2.1. Istorija | Luka Bar je savremena pomorska luka koja je odavno stekla međunarodnu reputaciju. Sa povoljnim geografskim položajem na južnom djelu Jadranskog mora distributivni je centar za cjeli region. Osnovana je početkom prošlog vijeka 27.juna 1906.godine. Naime, već 10.marta 1905.g knjaz Nikola je postavio kamen temeljac za buduću Luku Bar, sa svoje jahte „Rumija“, a u ime „Barskog društva“bili su prisutni grof Foskari, Volpi, kapetan Koleti.. Radovi na Luci Bar stvarno su počeli 23. marta 1905.godine, iako ugovor još nije bio potpisan. Rusija i Austo-Ugarska su imale otpor prema italijanskim ulaganjima u Crnu Goru, zato je došlo do odlaganja potpisa. 27.juna 1906.g na Cetinju je potpisan „Ugovor o gradnji i eksploataciji barskog pristaništa sa dodatnom slobodnom zonom i željeznicom od Pristana do Skadarskog jezera, kao i plovidbi mehaničkim sredstvima po Skadarskom jezeru“. U ime crnogorske Vlade potpis je stavio ministar finansija i građevina Andrija Radović, a u ime „Barskog društva“ predsjednik Roberto Paganini i savjetnik Josip Volpi, bivši guverner Tripolisa i ministar finansija Kraljevine Italije. „Barsko društvo se članom 27. Ugovora obavezao da će radove otpočeti najkasnije 1.maja 1906.g a završiti 1.jula 1909.g, a kao dokaz položili su kauciju od 200.000 kruna. Projekat Luke i Novog Bara čija je izgradnja počela 1908.g uradio je poznati pomorski projektant Koen Kalja. Od svega planiranog u luci u prvim godinama bio je izgrađen samo lukobran uz koji su mogli da pristanu parobrodi i ostali brodovi, i vrše pretovar tereta sopstvenim sredstvima.Svečanost puštanja u rad „slobodnog Barskog pristaništa“bila je upriličena 23.oktobra 1909.g u prisustvu ministra finansija i građevina D.Vukotića i predsjednika Državnog savjeta M.Đukanovića kao izaslanika Vlade, te barskog nadbiskupa Šimuna Milunovića. Za vrijeme Balkanskih i Prvog svjetskog rata došao je do izražaja strateški značaj Luke. Krajem 1914.g učestali su napadi austro-ugarskih podmornica i hidroaviona, na barsku luku pa je bilo veoma otežano prevoženje hrane i ratnog materijala preko Bara. Crna Gora je kapitulirala u drugoj polovini januara 1916.g. Kralj Nikola i vlada su napustili zemlju, a vojnici su otpušteni kući. Austro-ugarska vojska je okupirala Crnogorsko primorje sa lukama Bar i Ulcinj. U periodu između dva rata položaj Bara i Luke bio je prilično nepovoljan. Barska luka u drugom svjetskom ratu nije nije imala veći strategijski značaj. Istina, često su u nju svraćali ratni brodovi, po neka podmornica i hidroavion.. Prije nego što su se povukli pred jedinicama NOV koje su Bar oslobodile 24.novembra 1944.g, Njemci su minirali barsku luku. Stanovništvo je bilo evakuisano prema Starom Baru i Zaljevu, a potom je snažni eksploziv gotovo sasvim razorio operativnu lučku obalu koja je bila izgrađena 1909.g. Na poslijeratnoj obnovi Luke od 1945.g do 1948.g prvo je bilo angažovano građevinsko preduzeće „Graditelj“ iz Dubrovnika. Zatim je 20.decembra 1950.g formirano Pomorsko-građevinsko preduzeće u Baru. Ono je počelo izgradnju veće Luke. Bez mehanizacije radovi su išli veoma sporo. Savezna vlada je 16.aprila 1954.g donijela odluku o osnivanju preduzeća „Luka Bar“ u izgradnji. U julu iste godine otpočela je prva faza izgradnje Luke. Ovom fazom bila je predviđena izgradnja glavnog i sekundarnog lukobrana, gatova broj jedan, dva i pet, obala između njih, izrada plana lučkog iskopa i urbanističko rješenje lučkog područja. 1956.g gradnju Luke preuzima „Pomgrad“ iz Splita. Prva faza izgradnje Luke trebalo je da bude završena 1961.g. Nova Luka podrazumjevala je rušenje dotadašnjeg Bara i izgradnju novog. Lučki objekti nijesu mogli biti izgrađeni bez urbanističkog rješenja Bara jer se na grad morala naslanjati lučka infrastruktura. Zbog toga je ovo preduzeće 1958.g preuzelo finansiranje urbanističkog rješenja užeg područja budućeg grada. Na stalno insistiranje invenstitora, kako bi se kasnije izbjegla situacija da se istovremeno vrši pretovar robe i izgradnja lučkih kapaciteta na gatu broj dva, došlo je 1958.g do ponovne revizije programa izgradnje Luke. Njome je bila predviđena izgradnja cijelog gata broj dva što je, razumije se, produžavalo radove i predviđalo završetak prve faze ne 1961.g, već četiri godine kasnije. U to vrijeme kao i decenijama ranije pretovar je vršen ručno, odnosno na leđima radnika. Taj veoma naporan posao, zavisno od prometa (on je 1939.g iznosio pet hiljada, a 1958.g osamnaest hiljada tona) obavljala je grupa lučkih radnika koji su uglavnom bili iz Starog Bara. Ali i pored mnogih teškoća i zakašnjenja, nastalih uglavnom u periodu od 1952.g do 1955.g, kao i zbog naknadno proširenog obima radova na izgradnji gata broj dva, na Dan oslobođenja Bara, 24.novembra 1959.g, predat je na upotrebu gat broj pet sa dvadeset pet metara obale za putnički saobraćaj. Barska Luka je u međunarodni saobraćaj puštena 1960.g. U njoj je formiran granični prelaz i Povjereništvo za kontrolu međunarodnog putničkog prometa u pomorskom saobraćaju. Završetkom gata broj dva 1955.g, završena je i izgradnja prve faze barske luke. Njome je ona bila osposobljena za godišnji pretovar od milion i dvije stotine hiljada tona tereta. Inače, te godine je u njoj pretovareno 211.012 tona, odnosno čak 53% od ukupnih količina pretovarene robe u svim jugoslovenskim Lukama. U okviru prve faze izgrađeni su sljedeći kapaciteti: glavni i sekundarni lukobran ukupne dužine 1800 metara; gat broj dva sa sa obalom dugom oko hiljadu metara, korisnom dubinom oko 10 metara i šest brodskih vezova; putnička obala i obala za veće čamce u ukupnoj dužini od 435 metara i korisne dubine četiri do šest metara; djelimično je nasut gat broj jedan; zatvorena skladišta površine 23.000 kvadratnih metara; hladnjača kapaciteta 2500 tona; silosi za cement, glinicu i lužinu i rezervoari za tečna goriva; željeznički kolosijeci, cestovne saobraćajnice i ostala lučka infrastruktura. U nastavku prve faze izgrađena je i obala za rasute terete Volujica, duga 320 metara, sa dubinom od 14 metara, kao i petrolejski vez za prekookeanske brodove. Iste 1965.godine konstituisana je i slobodna carinska zona. Da bi se gradila druga faza Luke bilo je potrebno da se sruši tadašnji grad Pristan. Njegova agonija potrajala je dugo. Počela je 1971.g kada su započeli radovi na izgradnji druge faze Luke, ali je i čitavu deceniju prije toga Pristan predstavljao gradilište. I konačno su Pristanjani organizovali oproštaj od svog grada 1.februara 1976.g. Ubrzo potom moćna mehanizacija zaposela je ovaj gradić i počeli su glavni radovi u okviru izgradnje druge faze Luke. To je bila izgradnja skladišta, silosa, željezničkih postrojenja, cestovnih saobraćajnica i dr. Moralo se žuriti jer poslednji radovi na izgradnji pruge Beograd – Bar bili su pri kraju, pa je što prije trebalo završiti složenije radove na drugoj fazi izgradnje Luke. Bio je to veliki neimarski poduhvat u okviru kojih su izgrađeni sljedeći kapaciteti: južna obala gata broj jedan, na pobijenim čeličnim šipovima, duga 330 metara i s dubinom od 12 metara. Prvi vez na ovoj obali namjenjen je brodovima za kontejnere; drugi za pretovar generalnog tereta; prva diletacija obale Volujica, duga 79 metara, čime je ova obala, specijalizovana za pretovara rasutih tereta, sada bila duga 400 metara i mogla da primi brodove do 80.000 tona nosivosti; putnička obala duga 114 metara koja je bila namjenjena i za pomoćni vez za takozvani RO-RO teret; naslon u nastavku obale Volujica za tečne terete uz koji mogu da pristaju brodovi od 20.000 DWT; platforma-privez u korijenu južne obale gata broj jedan za RO-RO brodove; izvršeno je bagerovanje lučkog bazena iz kojeg je izvađeno oko 250.000 kubnih metara materijala; zatvorena skladišta ukupne površine 47.000 m² i specijalizovana skladišta iza brda Volujica. U toku druge faze je počela i izgradnja silosa za žitarice kapaciteta 30.000 tona i rezervoara za jestiva ulja od 20.000 tona. Završena je kompletna infrastruktura, kolosječna postrojenja duga više od osam ipo kilometara, cestovne saobraćajnice, pretovarne, skladišne i manipulativne površine i drugo. Nabavljena je i savremena horizontalna mehanizacija, a od vertikalne tri pretovarne dizalice nosivosti po osam tona, zatim veoma savremeni kontejnerski kran nosivosti četrdeset tona i tri velika pretovarna mosta na obali za rasute terete čiji je kapacitet od 250 do 400 tona na sat. Konačno, izgrađen je i samački hotel za radnike sa 240 kreveta i proširen je prostor slobodne carinske zone. Katastrofalni zemljotres od 15.aprila 1979.g praktično je sasvim razorio barsku luku koja je upravo bila osposobljena za godišnji promet od oko četiri ipo miliona tona. Naročito su bili oštećeni objekti izgrađeni u okviru prve faze. Luka je posle zemljotresa izgledala jezivo, kapaciteti su drastično smanjeni idr. Međutim, i u ovako nenormalnim uslovima pretovar je nastavljen samo nekoliko dana poslije zemljotresa.Zaposleni su ulagali ogromne napore a rezultati nijesu izostali. Te teške 1979.g nije vraćena ni jedna roba koja je pristigla na razorene gatove, a sa trećinom kapaciteta ostvaren je podvig. Pretovareno je milion i 600 hiljada tona i time je zabilježen rekordni pretovar u dotadašnjem poslovanju luke. Za sanaciju Luke bila su potrebna ogromna sredstva a solidarnost nije izostala. Program sanacije donesen je 1980.g. Radovi na sanaciji i obnovi lučkih kapaciteta počeli su u martu 1981.godine, a „najnovija“ barska Luka, osposobljena za godišnji pretovar od oko pet miliona tona tereta, predata je na upotrebu 13.jula 1983.g. Na lučkom gatu održan je veliki narodni miting, na kojem je govorila Milka Planinc, predsjednica Saveznog izvršnog vijeća. Luka Bar na kopnu i u moru zauzima prostor od gotovo dvije stotine hektara sa mogućnošću da se dalje širi za potrebe dorade i prerade robe i industrijske proizvodnje na površini većoj od šest stotina hektara koja je u ove svrhe opredjeljena GUP-om Bar. Ova radna organizacija je najveća u Baru. 1992. godine UN uvode sankcije prema SRJ što se dramatično odražava na poslovanje Luke. U novembru 1995.godine sankcije su suspendovane i brodovi ponovo pristižu u barsku Luku. U februaru 1998.godine Luka je transfomisana u akcionarsko društvo. 1. oktobra 2009.godine završen je proces restrukturiranja; iz Luke Bar izdvojen je Kontejnerski terminal i generalni tereti AD, kao i tri d.o.o. u stoprocentnom vlasništvu Luke Bar Ad: Obezbjeđenje i protivpožarana zaštita d.o.o, Pomorski poslovi d.o.o., i Informatika d.o.o. 1.aprila 2010.godine iz Luke Bar AD izdvojen hotel ’’Sidro’’ d.o.o | |
5.2.3. Mjesta | Bar | |
5.2.4. Pravni položaj | AD Luka Bar je pravni sledbenik preduzeća za preradu, utovar i istovar robe, osnovanog Rješenjem Saveznog izvršnog vijeća RP.158 od 16.aprila 1954.godine. Društvo posluje pod firmom „Luka Bar“ AD Bar, Obala 13.jula bb. Cjelokupni prostor „Luka Bar“ AD ima status Slobodne zone. Društvo ima pečat, štambilj i zaštitni znak. | |
5.2.5. Funkcije, zanimanja i djelatnosti | Luka Bar je akcionarsko društvo čija je osnovna djelatnost pretovar i skladištenje robe. Društvo obavlja sledeće djeletnosti: | |
5.2.6. Nadležnost(i) Izvor(i) ovlašćenja | Misija Luke, duža od jednog vijeka, jeste doprinos bržem ekonomskom razvoju Crne Gore i transportnih pravaca regiona. Tradicija savjesnog poslovanja sa ciljem da se omoguće što bolji uslovi protoka roba, kapitala, ljudi i ideja, stvorila je postojeće akcionarsko društvo Luka Bar koje vrši:
| |
5.2.7. Administrativno ustrojstvo / genealogija | Marta 1905. sa jahte ’’Rumija’’ u more postavljen kamen temeljac barske luke. | |
5.2.8. Opšti kontekst | Luka Bar je akcionarsko društvo čija je osnovna djelatnost pretovar i skladištenje robe. Kompanija je organizovana shodno Zakonu o privrednim društvima Crne Gore i predstavlja korporativno, logistički, tehnično-tehnološki zaokruženu cjelinu. Visokim nivoom poslovnosti i profesionalnosti, javnošću i transparentnošću u radu, Luka na efikasan i efektivan način ostvaruje svoju funkciju na internom i eksternom planu, u sredini koja se permanentno i kontinuitetno mijenja. Luka Bar je restrukturirana po Programu restrukturiranja Vlade Crne Gore. Skupština akcionara, dana 04.09.2009. donijela je Odluku o restrukturiranju putem odvajanja uz osnivanje novog akcionarskog društva „Kontejnerski terminal i generalni tereti“. Poslovni sistem Luka Bar sastoji se od akcionarskog društva i zavisnih, jednočlanih društava koje je kao matično društvo osnovala, i to: DOO»Hotel Sidro» DOO»Informatika i komunikacije» DOO»Obezbjedjenje i protivpožarna zaštita » |
5.3. PODRUČJE ODNOSI / VEZE
Prva relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Ministarstvo finansija i građevina |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | nadređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1906 – 1914 |
Druga relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Barsko društvo |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | nadređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1906 – 1914 |
Treća relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Barsko društvo |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1914 – 1926 |
Četvrta relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Ministarstvo finansija i građevina Kraljevine SHS Barska plovidba |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1926 – 1929 |
Peta relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Ministarstvo finansija i građevina Kraljevine Jugoslavije |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1929 – 1941 |
Šesta relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Italijanska i njemačka okupacija |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1941 – 1944 |
Sedma relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Ministarstvo pomorstva i Ministarstvo saobraćaja NRCG Savezna vlada FNRJ |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1944 – 1963 |
Osma relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Republički Sekretarijat za privredu |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1963 – 1991 |
Deveta relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Ministarstvo pomorstva i saobraćaja |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1991- 1998 |
Deseta relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Ministarstvo pomorstva, saobraćaja i telekomunikacija |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 1999- 2009 |
Jedanaesta relacija
5.3.1. Ime / oznaka povezanog stvaraoca | Normirani oblik(ci) imena / naziva | Ministarstvo pomorstva i saobraćaja |
oznaka | ||
5.3.2. Kategorija veze | hijerarhijska | |
5.3.3. Opis veze | podređeni organ | |
5.3.4. Vrijeme odnosa / veze | 2010 – dalje |
5.4 PODRUČJE: KONTROLA
5.4.1. Oznaka normiranog zapisa | MNE DA LB | |
5.4.2. Oznaka(e) | Državni arhiv | |
5.4.3. Pravila i / ili konvencije | ISAAR (cpf) | |
5.4.4. Status | privremeno | |
5.4.5. Stepen podrobnosti normiranog zapisa | sumarno | |
5.4.6. Datum(i) izrade i izmjene | avgust 2012 | |
5.4.7. Jezik(ci) i pismo(a) | crnogorski /srpsko-hrvatski, ćirilica, latinica | |
5.4.8. Izvori | Izvori: -„Barska luka u dva vijeka“, Momčilo Popović, Bar, 1985.g. | |
5.4.9. Napomene o održavanju | Autor normiranog zapisa | Jasmina Rastoder Državni arhiv – Odsjek za kontrolu, zaštitu, preuzimanje, smeštaj, sređivanje, obradu i korišćenje arhivske građe Bar |
- POVEZIVANJE PRAVNIH LICA, FIZIČKIH LICA I PORODICA S ARHIVSKOM GRAĐOM I DRUGIM IZVORIMA
Prvi povezani izvor
6.1. Oznaka povezanih izvora | Naslov /Oznaka | Luka Bar DA – LB |
6.2. Vrsta povezanih izvora | arhivski fond | |
6.3. Priroda odnosa / veze | stvaralac | |
6.4. Vrijeme povezanih izvora | 1954 – 1989 |
Drugi povezani izvor
6.1. Oznaka povezanih izvora | Naslov /Oznaka | SNO BAR |
6.2. Vrsta povezanih izvora | arhivski fond | |
6.3. Priroda odnosa / veze | tema | |
6.4. Vrijeme povezanih izvora | 1945 – 1958 |
Treći povezani izvor
6.1. Oznaka povezanih izvora | Naslov /Oznaka | SO BAR |
6.2. Vrsta povezanih izvora | arhivski fond | |
6.3. Priroda odnosa / veze | tema | |
6.4. Vrijeme povezanih izvora | 1958 – 1980 |