Od kraja XV vijeka pa nadalje crnogorski mitropoliti nastavili su da sakupljaju i čuvaju dragocjenosti, stare dokumente, rukopisne i štampane knjige. Isto tako nastavlja se i sa prepisivačkom aktivnošću u Cetinjskom manastiru koji postaje duhovno središte Crne Gore. Ne bez osnova, početak rada Cetinjske prepisivačke škole mogao bi se vezati za period kada se formira Cetinje kao grad i Cetinjski manastir. Iz zadnjih decenija XVII i sa početka XVIII vijeka otkriveno je više rukopisa koji pokazuju da je i u ovom periodu postojala prepisivačka radionica. Interesantan je popis episkopa Ruvima koji je, po povratku iz izgona 1593.godine, popisao knjige koje je zatekao u Cetinjskom manastiru (42 komada).
Koliko god da su svjetovni i duhovni vladari Crne Gore uviđali značaj i cijenili važnije dokumente, koje su obično kod sebe i čuvali, toliko je zla istorijska sudbina Crne Gore otežavala i praktično onemogućavala, vrlo često, da se taj dio dokumentarne baštine sačuva do naših dana. Danas, kada razmatramo nastanak i istorijat dokumenata od istorijske vrijednosti za Crnu Goru,zaključujemo da je to dobrim dijelom jedan dugačak popis uništavanja, odnošenja i propadanja.
Kada je Crnojevića manastir razoren 1692.godine propao je i značajan dio arhivskog fonda koji se tu čuvao, jer je već ranije bio prenešen iz dvora. Značajan je podatak da je prvi vladika iz porodice Petrovića, Danilo I (1697-1735), prikupio dio dokumenata koji su spašeni i pohranio ih u obnovljenom manastiru, tako da vladika Vasilije 1763. godine piše Dubrovačkom knezu da se neki dokumenti nalaze ,,u našu kanzelariju černogorsku na Cetinje“. Ovo jasno svjedoči o značaju dokumenata koji se nalaze na Cetinju, načinu organizacije rada sa njima kao i o karakteru vlasništva nad njima, za koji možemo zaključiti da je opštenarodni. Mitropolit Sava žali se mletačkom duždu zbog pljačke i rušenja manastira Stanjevića i Majina od strane Mletačke vojske. Predvođena sa dva oficira Mletačka vojska je odnijela i ,,..carske zavjete Hristijanskih vladara…“ Ovo je samo jedan u nizu primjera kako se, sa bilo koje strane, pljačkala kulturna baština crnogorskog naroda.
U ovom periodu veoma je značajna djelatnost energičnog Mitropolita Vasilije Petrovića. On, u skladu sa svojim shvatanjima i diplomatskim potrebama, oživljava prepisivačku i književnu djelatnost u Crnoj Gori. Kao plod njegovog rada, poznavanje isprava i potreba, nastala je istorija o Crnoj Gori, sa ciljem da ruskim čitaocima predstavi istoriju i državnu tradiciju Crne Gore. Značajan je njegov napor na sastavljanju Cetinjskog ljetopisa, vjerovatno sa istim ciljem. On je najveći dio rukopisa prepisao sa raznih predložaka. Cetinjski ljetopis je specifičan jer su u njega umetnuti prijepisi povelja crnogorskih vladara. Vladika Vasilije je, u cjelini ili fragmentarno, prepisao sve povelje Crnojevića koje su mu bile dostupne. Po sadržini i strukturi Ljetopis čine karakterističnim upravo unesena brojna dokumenta iz raznih vremena . Očigledno je da se pri sastavljanju ovog rukopisa autor služio mnogim izvorima, literaturom i predanjem. Prijepisa Cetinjskog ljetopisa nalazimo u Rusiji (Odesa, Petrograd…), Bugarskoj i drugim zemljama. Uprkos činjenici da je više puta prepisivan i prevođen zapostavljen je kao istorijski izvor. Slažemo se sa zaključkom Božidara Šekularca koji konstatuje „Iako se po svojoj namjeni i sadržini Ljetopis ne može uzeti kao pouzdan izvor za opštu istoriju, onamo gdje se nje dodiruje, on je neosporno valjan izvor za istoriju Crne Gore čak i onamo gdje se ličnim reminiscencijama oživljuje istorijsko pričanje“ . Vrijedi spomenuti da ljetopisi u Crnoj Gori imaju dugu tradiciju, od najstarijeg- Ljetopisa popa Dukljanina, zatim Koporinjskog (1453), Vrhobrezničkog (do 1651), Crkvenog ljetopisa Andrije Zmajevića, Podgoričkog (1738), Savinskog (XVII vijek) do Pivskog (od 1921-1926).