Kada je u pitanju Crna Gora pri istorijskom institutu NRCG je 1948. godine osnovano Arhivsko odjeljenje koje je rješenjem Ministra prosvjete br. 6382 od 1. aprila 1949. godine preuzelo iz Državnog muzeja sav arhivski fond Kraljevine Crne Gore (fondovi bivše državne arhive), izuzev takozvanoga Dvorskog arhiva (Arhivska građa koja je bila otkopana 14.aprila 1923.godine). Ova arhivska građa je u Istorijskom institutu NRCG do decembra 1951.godine, kada je pripala novoosnovanoj Državnoj arhivi NRCG.Kako vidimo, Državni arhiv NRCG formiran je na osnovu Zakona o državnim arhivima od 31.12.1951. godine, kao matična ustanova za oblast arhivske službe u Crnoj Gori. Državni arhiv NRCG je 1963.godine preimenovan u Arhiv NRCG, 1978. godine u Arhiv Crne Gore, a 1992. godine u Državni arhiv Crne Gore.
U Kotoru je 1949. godine osnovan Arhiv pod imenom Državni arhiv u Kotoru sa ciljem preuzimanja i zaštite arhivalija nastalih na području Boke Kotorske od najstarijih vremena do 1918.godine.30.novembra 1949.godine Vlada NR Crne Gore donosi Uredbu kojom se osniva arhiv u Kotoru.Ubrzo poslije osnivanja Istorijskog arhiva Kotor kao prvog samostalnog arhiva u Crnoj Gori dolazi do promjene statusa shodno odredbama navedenog Zakona o državnim arhivima NR Crne Gore. Tako Državni arhiv Kotor ulazi u sastav Državne arhive NRCG, kao njegovo odjeljenje sa sjedištem u Kotoru. Faktički Kotorski arhiv je djelovao potpuno samostalno i na stručno i finansijskom polju.
Pored ova dva arhiva, u pravcu širenja arhivske mreže u Crnoj Gori formira se 1956.godine Arhiv Herceg Novog, pod nazivom Arhiv i naučna biblioteka.Osnovan je odlukom NOO Herceg Novi br. 12569 od 11.11.1956.godine.Pod ovim nazivom radi do 1971.godine kada se preimenuje u Arhiv Herceg Novog, sa dva odjeljenja(arhivsko i bibliotečko). Arhivsko središte Bijelo Polje osnovao je Državni arhiv NRCG rješenjem br.500 od 30.septembra 1955. godine, kao i jednu od svojih organizacionih jedinica sa nadležnošću za srezove: Bjelopoljski (Opština Bijelo Polje i Mojkovac), Beranski (Opština Berane i Rožaje), Andrijevački (Opština Andrijevica i Plav) i Pljevaljski (Opština Pljevlja i Žabljak). Arhivski centar Nikšić osnovan je 1. septembra 1959. godine, kao jedna od organizacionih jedinica državnog arhiva NRCG sa teritorijalnom nadležnošću za opštinu Nikšić sa Grahovom, Velimljem, Plužinama, Šavnikom, i Žabljakom. Državni arhiv NRCG je u ovom periodu u skladu sa svojim ovlašćenjima činio napore na širenju arhivske mreže u Crnoj Gori. Međutim, većina arhiva se, usljed promjena zakona i načina finansiranja, organizovala na nivou opštinskih ustanova za kulturu i nauku (centri za kulturu, zavičajni muzeji, narodni univerziteti itd).
Širenje arhivske mreže nastavlja se 1959. godine osnivanjem Arhiva za radnički pokret pri Istorijskom institutu SRCG, zatim opštinskog arhiva Budva 1976. godine (od 1985. godine, Istorijski arhiv Budva), Opštinskog arhiva Podgorice 1980. godine, arhiva i muzeja Ivangrada 1982. godine, i opštinskog arhiva Bar 1986. godine. Treba spomenuti da je pri Arhivu Crne Gore na Cetinju 1973. godine osnovano Arhivsko odjeljenje za područje opštine Cetinje.
Zakonom o arhivskoj djelatnosti iz 1992. godine formira se jedinstvena republička ustanova pod nazivom Državni arhiv Crne Gore, koji radi kao upravna organizacija i u čiji sastav ulaze sve dotadašnje samostalne arhivske ustanove. Njegova stvarna nadležnost proteže se na cijelo područje Republike Crne Gore. Državni arhiv Crne Gore je donio Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji br. 07-443 od 30.10.1992. godine, na osnovu saglasnosti Vlade RCG.